„Можеме да бидеме тука и до вечер, до 19 часот, ќе ви одговорам на сите прашања“, вака го најави министерот за надворешни работи, Бујар Османи, своето подолго обраќање на денешниот брифинг со новинарите во владината зграда. По час и половина прашања и одговори за македонскиот јазик, протоколот, историската комисија, текот на разговорите од кои произлезе францускиот предлог, станаа јасни неколку работи.
До францускиот предлог дошло по комуникација на дипломати од Франција со Софија и Скопје, а тие, како што рече, „се обидуваа да бидат чесни и внимателни посредници“.
„Ако деновиве Бугарија прифати овие работи да не бидат во документите, тогаш за нас францускиот предлог е добар“, рече Османи
Но, поради неможноста да се усогласат различните позиции на Софија и Скопје и наближувањето на крајот на француското претседавање со Унијата, официјален Париз одлучил до земјите-членки да испратат некомплетен предлог, неусогласен со двете страни, кој формално не е стигнат до македонските власти.
За Македонија неприфатливи се неколку работи од него, кои и во самиот документ се ставени во заграда. Тоа се: ставањето на протоколот (кој се договара меѓу Бугарија и Македонија) во преговарачката рамка и кога да се случат уставните измени со кои Бугарите ќе влезат во Уставот, пред почетокот на преговорите или во текот.
Протоколот, кој што беше објавен деновиве на бугарската агенција БГНЕС, не е потпишан и не е усогласена верзија меѓу двете министерства.
„Ако овие денови Бугарија прифати овие работи да не бидат во документите, тогаш за нас францускиот предлог е добар“, рече Османи, кој потенцира дека ставот на Париз е „што ќе се договорите меѓу себе, тоа и ќе го ставиме“.
Бугарското собрание, пак, претпладнево ја усвои резолуцијата за отворање на патот на Македонија во ЕУ. Предлогот беше на владиниот коалициски партнер Христо Иванов од „Демократска Бугарија“ и е основан врз францускиот предлог.
Во него се прецизира дека се бара прочистување на текстот на нацрт-заклучоците на Советот на ЕУ за да се обезбеди вклучување на Бугарите во Уставот во одредбите, во кои се споменуваат другите народи и на еднаква основа со овие народи, потоа се предвидува и интервенција во преговарачката рамка и нацрт-заклучоците за „појасно да се одрази фактот дека ништо во процесот на пристапување во ЕУ не може да се толкува како признавање на Бугарија за постоењето на ‘македонскиот јазик’“.
Третата измена што ја усвои бугарското собрание е дека се гарантира оти добрососедството останува хоризонтален критериум во текот на процесот на пристапување на Македонија во ЕУ, за чие спроведување Европската комисија ќе треба да го информира Советот пред секоја Меѓувладина конференција.
Последната измена е поврзана со протоколите. Во неа се предвидува да се вклучи референца за протоколите кои произлегуваат од Договорот за пријателство и добрососедство во преговарачката рамка.
И што сега?
И францускиот претседател Емануел Макрон, чија земја уште следната недела претседава со Европската Унија, навести дека сè уште не е сѐ готово, најавувајќи консултации во следниот период.
Но, Османи и вицепремиерот за евроинтеграции, Бојан Маричиќ, кој исто така беше на брифингот, децидно кажаа дека ако не се отстранат спорните точки за Македонија, државава останува на позицијата дека предлогот е неприфатлив.
„Доколку, сепак, сите држави-членки ја усогласат рамката, таа ќе ни биде претставена на првата меѓувладина конференција, како заеднички став на ЕУ“, вели Наумовски
„Ќе бараме начин кој би можел да донесе поголем успех“, одговара Османи на прашањето што понатаму ако не се дојде до решение во овие неколку дена.
Според Васко Наумовски, професор на Правниот факултет „Јустинијан Први“ и поранешен вицепремиер за европски прашања, македонските политичари немаат можност да влијаат врз преговарачката рамка оти таа е дел од внатрешните консултации во ЕУ.
„Доколку, сепак, сите држави-членки ја усогласат рамката, таа ќе ни биде претставена на првата меѓувладина конференција, како заеднички став на ЕУ“, вели Наумовски за БИРН.
Тој додава дека сега е потребно сета документација да се стави на увид на јавноста, да се отвори широка дискусија и да се види кои се најдобрите потези.
„Истовремено, мислам дека како држава доцниме со изготвувањето стратегија како Македонија да продолжи со својот општествено-економски развој и без членство во ЕУ“, вели Наумовски.
Молк и хибридни закани
Досегашниот молк за францускиот предлог, кој остави празен простор за разни толкувања најчесто базирани врз објавите на бугарските медиуми, македонските власти велат дека се должел на тоа што партнерите им сугерирале да молчат додека не се заврши гласањето за доверба на бугарската влада за да не влијаат врз него на кој било начин.
Османи јавувањата до министри за откажување од стратегијата ги именува како „хибридни напади“
Во тој период, рече министерот за надворешни работи, биле цел на „хибриден напад“, односно имало „јавување кај министри од луѓе што нè тераа да се откажеме од нашата стратегија“.
Османи дури рече дека таквите јавувања за откажување од стратегијата што ги именува како „хибридни напади“ треба да се истражат“ и дека „ова може некој да го исчита како кривична пријава“. Тој одби да даде повеќе детали за тоа, па остана нејасно за каков вид напади говори министерот.
Наумовски, пак, смета дека власта направила погрешна проценка што не ги направи достапни за јавноста тие документи „со што се отвори можноста за шпекулации, како и информирање на македонската јавност од бугарските медиуми и политичари“.
