Регион

Сведоштво за почетокот на војната на Косово

Ван Смит БИРН/ Скриншот

Вон Смит, основач на лондонскиот Фронтлајн клуб, место што ги поддржува хонорарните новинари ширум светот, во понеделникот вечерта за ТВ-шоуто на БИРН, Калксо Перниме, изјави како ја снимал српската полиција како го опколува домот на коосновачот на Ослободителната војска на Косово, Адем Јашари, во март 1998 година.

Нападот предизвика бес кај косовските Албанци и се смета за инцидент што поттикна широк вооружен отпор против репресивниот режим на југословенскиот претседател Слободан Милошевиќ.

На 5 март 1998 година, Смит рече дека успеал да отпатува блиску до селото Преказ во Општина Скендерај/Србица, каде што Јашари, кој се борел против југословенската власт на Косово, живеел со своето пошироко семејство.

„Ги видов српските сили, не знаев каде е и што се случува, но тоа беше еден вид полициска операција и воен напад“, рече Смит на 24-годишнината од насилството.

Вкупно 59 лица, меѓу кои и жени и деца, беа убиени во нападот на српските полициски сили од 5 до 7 март.

На 6 март, Смит се вратил во областа, следејќи го чадот што се издигнувал кон небото.

„Се искачив на рид и морав да ползам околу 100 метри пред мене со огромна камера и потоа го видов нападот“, рече тој.

Смит и уште двајца што биле со него биле забележани од српските сили, кои отвориле оган кон нив.

„Цел патрон на калашников од 30 куршуми, во три рафали беше испукан во наша насока“, рече тој.

Подоцна, кога решил да ѝ се јави на сопругата, сфатил дека мобилниот телефон го спасил од удар во стомакот.

По снимањето во Преказ, Смит и неговата екипа отишле во хотелот „Гранд“ во центарот на Приштина за да ги монтираат и нивните снимки.

„Тоа беше хотел поврзан со српските паравоени сили, но тие не знаеја што имаме на снимката“, рече тој.

„Можевме да платиме за да ги користиме нивните радиодифузни услуги… касетата ќе се стави во видеоснимката и ќе се пренесува во живо. Се сеќавам на нивните ширум отворени очи кога ги видоа сликите, но беше предоцна, тоа беше веќе пренесено и не можеа да го спречат“, додаде тој.

По емитувањето на снимката на Смит, многу други меѓународни медиуми почнаа да известуваат за она што се случува на Косово и да се фокусираат на последователните масакри во Абри, во септември 1998 година и во Речак, во јануари 1999 година – инцидент што помогна да се убеди НАТО да интервенира воено два месеци подоцна, за да стави крај на репресијата на југословенскиот претседател Слободан Милошевиќ.