50 години по расказот „Додека паѓа дождот“ на Бранко Варошлија (1967)
Додека Мери сечкаше домати за салата, а Сања ги миеше садовите од пред којзнае колку дена, лут, ненадеен ветар го тресна прозорчето во кујната затворајќи го, а веќе наредниот миг, спопалавено, перчејќи се со својата моќ, прешироко го отвори, скрцкувајќи му ги дури и шарките. Да беше човек, ветрот шеретски ќе се кикотеше беснеејќи низ населбата. Цимерките се погледнаа речиси со радост дека, еве, и ним нешто им се случува по долгата летна монотонија. Макар луња. И со очите и со смекнатите опуштени и лепливи тела почнаа да се надеваат дека најпосле неподносливата омарнина ќе попушти. Цело лето како под вршник го спремаа својот последен испит на Правниот факултет. Ниту еден единствен ден не ја напуштија „Драчевска“ каде што имаа изнајмено стан буквално во последните куќи пред населбата да се стркала во бескрајните ливади. Беше далеку од центарот, ама затоа, пак, киријата беше сосем блиску до нивните можности. До можностите на нивните родители, всушност.
Сѐ се растропа, кркорливо и чкрипечки се спуштаа ролетни, сами од себе или со рацете на стравот на луѓето; се одметнуваше по некоја штипка од жиците на терасите; вртлози прав и збеснати ќеси дивееја навлегувајќи првин во дворовите, потоа се втурнуваа и во домовите. Во разотворените соби на луѓето задуваа ветришта, танцуваа завеси, полетуваа весници и хартии од масите. Се насетуваа џиновски капки дожд кои со своите тешки водени скорни само што не беа слегле од небото и не беа потекле по распуканата, пресушена земја.
Цимерките, подзамаени од неочекуваната луња, дури тогаш се сетија дека на терасата им беа оставени отворени книгите и се стрчаа и самите како виор. Сѐ беше испопаѓано наземи и втерано по ќошињата, а една тетратка дури и ги намачи да ја фатат. Им бегаше како палаво животинче по терацото. Косите на девојките им се вееја на ветрот; русата, долга, права и тешка на Мери и костенливата, куса и кадрава на Сања. Последниот миг пред да си влезат внатре со куповите книги в раце, здогледаа жива точка во далечините. Некој трчаше низ бескрајните ливади право кон нив.
– Ќе втаса ли пред дождот, што мислиш? – прва прозборе Мери веќе мавтајќи ѝ на точката.
– Нема шанси, глеј ги капкиве, веќе заврна! – одговори Сања и таа мавтајќи му и повикувајќи го она што сѐ уште не можеа ни да го видат јасно.
Колку посилно врнеше толку побрзо им се приближуваше живата точка од ливадите која од миг во миг, намалувајќи ја далечината и зголемувајќи се себеси, стануваше првин крупна човечка фигура, па висок маж и на крајот – веќе во нивниот двор – накиснат згоден младич кој одвај дишеше од сиот оној трк. Девојките се залетаа кон него како споулавени, кинејќи го синџирот на долготрајната летна монотонија со чувствен прскот. Поднаведнат, со рацете ставени над колената, премрен од умор и мокар до коска, младичот пак беше повисок од нив. Кога се исправи и им се сретнаа погледите, ги оџагари своите прекрасни, темни очи и одвај забележливо ги мрдна усните накај некаква срамежлива, неудобна насмевка. Девојките го голтаа првин со очите на љубопитството, а само миг подоцна го голтнаа со очите на привлечноста. Го тегнеа за рацете што побрзо да го внесат внатре. Тој малку се опираше, но набрзо целосно им се предаде онака утоп, со маицата слепена за убавото атлетско тело, речиси гол.
– Морам да одам, морам да одам – повторуваше во прекини, одвај доаѓајќи до воздух. Пред влезот во станот на девојките се обиде да ги собуе своите стари, скинати патики, само со помош на петиците, не наведнувајќи се. Тие забележаа дека и стапалата и колениците му се крвави.
– Аман, не мораше толку да бегаш од дождот – се пошегува Мери и веќе бараше со што да му ги среди раните.
– Остај раните, дај нека се пресоблече, ќе настине – дофрли Сања со својата најширока кошула в раце.
Двете заедно му помогнаа да ја соблече маицата и со заковани очи за неговото влажно тело му ја облекоа кошулата. Потоа му ги исчистија раните на стапалата и на колениците со алкохол, смеејќи се сето време додека го допираа. Младичот, стресувајќи се повремено од ненадеен студ или, можеби, од умор, се развртуваше низ собата и повторуваше:
– Прекрасно, прекрасно е овде, ама морам да одам…
– Ќе ти направам чај, седи, ќе си дојдеш на себе, нека преврне, па ќе видиме – рече Мери и тргна кон кујната. Неговиот поглед тргна по неа. Очите му се заплеткаа во нејзината руса, долга коса и веќе не можеше да ги тргне од неа. Сања почувствува дека не ја одбра неа и дофрли:
– Мери, остани ти со него, јас ќе го направам чајот.
Допаѓањата на прв поглед имаат чуден, продорен звук. Во кујната допираа зборовите на Мери и молкот на младичот сосе сиот магнетизам помеѓу нив. Сања почувствува дека подолго треба да го приготвува чајот, барем додека се убедуваат дали младичот да замине или да остане дури и на спиење, како што инсистираше Мери. Имаме уште еден кревет.
Некој долго и упорно заѕвони на вратата, не тргајќи го прстот од ѕвончето. Продорниот звук како со сабја ја пресече плотната илузија на големо парче зачуденост и на помало – загриженост.
– Кој ли ќе е ова? – промрмори Мери, не забележувајќи дека прекрасните темни очи на младичот станаа немирни. Тешко одвојувајќи се од неговата близина, тргна да отвори.
Пред вратата стоеше задишан, дебел средовечен полицаец.
– Девојко, дали кај вас влезе еден младич пред извесно време?
Пред да добие каков било одговор, полицаецот влезе во собата, ја симна капата, си ја избриша ќелавата глава и му рече на младичот:
– Овојпат ме измачи, брате! Од Зелениково до „Јустинијан Први“ да трчам на овие години.
– Ова е „Драчевска“… – го поправи Мери со шепот.
– Порано беше „Драчевска“, сега е „Јустинијан Први“, кој и да е тој… Момче, ајде пред мене, веднаш!
Во тој миг се слушна силен тресок од кујната. На Сања ѝ падна послужавникот сосе шолјата чај на него.
Надвор одамна беше преврнало.
