Ракопис

„Каирска“

Раскази: Улиците што ги нема

 

 

 

Цела „Каирска“, сегашна „Генерал Михајло Апостолски“, од ниските броеви на ќошето кај што се разделува со „Багдатска“ сѐ до високите броеви при истекувањето во Булеварот „8 Септември“, зборуваше дека Василеви се совршено семејство, а ехото на оваа умислена вистина се движеше строго паралелно со Булеварот „Партизански одреди“, со „Дрезденска“ и делумно со малку покусата „Алжирска“ пресечена со Педагошкиот факултет. Озборувањата никогаш не одат под прави агли, затоа Василеви не ги знаеше никој, на пример, на „Римска“.  

– Ете жив доказ дека и во ова лудо време може да има совршени семејства! – велеше напернатиот Божо со три пропаднати бракови зад себе и со трајно жигосано неверство во зениците.  

– Види ги, види ги, златните! – мрмореше баба Ветка на секое среќавање со кој било од нив. Секогаш употребуваше множина, независно дали на улицата ќе се сретне со помалото или со поголемото дете на Василеви, со убавицата мама Мира или со високиот, строен и стамен тато Коста.

– Како може секогаш сѐ да им е токму, за да бидат олку љубезни со сите… – шепкаше несреќната Вера која некогаш одамна беше испила премногу тага. Повеќекратна доза. Форте. Брчките околу нејзината вечно скипрена уста се гледаа оддалеку како бело, развиорено знаме. Стоеја со маалската козметичарка Сузи пред влезот на новата зграда со број 35-37 која беше голтнала две цели куќи, гледаа во гаражите отспротива, пушеа, чекајќи восокот да се стопли. – Веројатно се преправаат, никој не може да биде задоволен деноноќно…

– Па, да, ама, пак, никој не може да биде ни незадоволен деноноќно.

Од устата на Вера, обвиткан во чад, гласно излета зборот „може“.

– Ти! – топло се насмеа Сузи и ја погали со очите својата сосетка и муштерика. – Луѓето никогаш не се такви како што изгледаат. Знам неколку идилични бракови кои завршија со развод; насмеани, дотерани жени кои јадат ќотек дома,.. презгодни мажи кои сакаат мажи, културни средовечни домаќинки вљубени во момчиња…

– Значи надвор се преправаат?

– Па, да. И не само надвор, сегде си се преправаат. Сѐ е во преправањето, Вера, не во покажувањето.

– Што зборуваш, ма, Сузи!? Оди види до кај е восокот, ако се прегрее ќе треба да чекаме да се олади.

Убавата Мира умееше со своите деца. Умеејќи секогаш со сите, вештината само ја усоврши и ја разнежни кога им се родија децата со Коста. Едното, па набрзо, за неполни две години, и другото. Ги растеа речиси како да се близнаци. Поголемиот имаше пламенчиња во очите и мило усте како мајка му; помалиот – темна, кадрава коса и чудесни, големи дланки како татко му. Едниот беше гласен, другиот тивок. Едниот зборуваше на „р“, гласот му клокотеше во грлото пред да излета како мека перница за зборот; другиот зборуваше бавно и ретко со куси реченици со извиткан крај нагоре. Како да ги потпевнуваше последните зборови пред да ја стави големата, јадра точка на молкот. Двајцата беа прекрасни. Четворицата беа прекрасни. Мира времето поминато со децата го сметаше за благословено време. Секогаш измислуваше нови игри, седеше на под со нив, скокаа на брачниот кревет во спалната, се јазеа по скаличките од нивните двокатни кревети… Никогаш не им беше здодевно. Никогаш ништо не им беше забрането. Секој смееше да направи грешка, ама „мора да си ја признае и да ја стави во кутијата за грешки. Да ја затвори и така ќе ја снема“, им велеше Мира на момчињата уште кога беа премали за да ја разберат. „Грешките ќе ги претвораме во парички за да можеме да ги затвориме во кутиите. Една грешка, една паричка!“

– Мира, драга, кај ти текнува вакво штедење!? – се смееше Коста и везден ја гушкаше жена си.

– Не, Коста, не ги учам да штедат, сакам да ги научам да не се плашат да прават грешки, ама да ги затвораат во кутии навреме – се галеше убавата Мира првин во сопствените зборови, а потоа се потпикнуваше под рамото на својот строен, привлечен маж. Беше висок таман толку главата да може да му ја стави на градите. И тој веднаш да ја бакне в коса.

Во име на момчињата, таа ревносно ставаше денарчиња за секоја нивна направена грешка. Во одделни кутии, специјално купени за таа намена. Секој си имаше своја кутија за грешки: големиот – сина, малиот – зелена. Кога големиот ќе го потчукнеше малиот, мораше да се стави паричка во сината кутија; кога малиот ќе го гризнеше големиот, мораше да се стави паричка во зелената кутија. Тоа беше нивни семеен закон и правило за среќа што го почитуваа со години… Кога кутиите ќе се преполнеа, никогаш не ги празнеа, туку купуваа нови. Повторно сина и зелена.

Еден ден, враќајќи се од работа, Коста ги затече своите сакани во тешка расправија. Не можеа да се сложат кој треба да ја стави грешката в кутија. Не сакајќи да се вмешува премногу, Коста предложи двајцата да стават парички во кутиите.

– Еве , ако треба, и јас ќе си купам кутија и јас ќе почнам да ги затворам своите грешки!

Мира речиси се налути.

– Не може така! Треба точно да се знае чија е грешката! И возрасните не треба да прават грешки! Не треба воопшто да имаат кутии!   

– Сите правиме грешки, Мира. Никој не треба да се плаши од грешки, никому не треба да му бидат забранети – ја гушна Коста, зашто кај Василеви и прегратките беа закон и правило. 

– Добар ден, бабичке! – дофрли поголемиот на Василеви, поминувајќи покрај куќата на баба Ветка.

– Види ги, види ги, златните! – му возврати бабата со широка насмевка.

Сузи и Вера стоеја кај гаражите, спроти зградата 35-37, под сенка. Пушеа и зборуваа. Сѐ беше исто како секогаш. И незадоволството на Вера и сезнајноста на Сузи, само децата на Василеви веќе беа потпораснати, Мира ја имаше сменето бојата на косата, Коста малку се беше здебелил и имаше салце над ременот на панталоните кое совршено му прилегаше, а на „Каирска“ ѝ го беа смениле името во „Генерал Михајло Апостолски“ кое никој не сакаше ни да го спомне, ни да го прочита, иако беше испишано  на повеќе табли на многуте куќи и малкуте згради во мирната улица во Тафталиџе. Улиците не се одѕиваат на имињата што сосила им ги даваат, туку на оние што отсекогаш ги знаеле.

Само некоја минута по својот постар син, во уличката се зададе и убавата Мира. Набрзина и вешто го паркираше својот автомобил, речиси пред нозете на Сузи и Вера. „Добар ден, добар ден“, го отвори багажникот, извади голема розова кутија со капак, ја пикна во уште поголема кеса („за да не се гледа, изгледа…“) и со брз чекор се упати кон дома. Таа не знаеше дека таму веќе има некој што ќе ѝ ја види тукушто купената, нова кутија за сопствените грешки, зашто старата ѝ беше преполна…

Ненадејна алина низ мајското пладне во Тафталиџе растркала партали од некогашните реченици на сопружниците што ни пролетта не можеше да ги заборави: „Возрасните не треба…“,  „Никој не треба…“. Совршеноста која најдобро ги познава и животот, и љубовта, и улиците, и луѓето, и годишните времиња,.. додаде:  „Грешките треба да се затвораат навреме“. Вера и Сузи не слушнаа ништо, ама ги подзеде некој виор, им застуде на душите и се стрчаа кон влезот.

– Сузи, ма, изгледа ни се прегреа восокот!

Фотоилустрација: З.Р.