Да кажеме уште на самиот почеток: авторот на овие редови не го мрази фудбалот. Напротив. Фудбалот беше важен дел од моето растење. Играњето мал фудбал во дворчето во маало и гледањето „вистински“ фудбалски натпревари на Градскиот стадион во Скопје, но и на други места каде што се играа битни фудбалски пресметки беа важен дел во социјализацијата на секое дете, како и во неговото созревање преку прифаќањето на неминовните порази и победи.
Преку фудбалот се учевме и на правдините, а уште повеќе на неправдите, на чесноста и измамата, на ниските удари и фер-плејот – со еден збор, ги откривавме тајните на животот.
Не можам прецизно да се сетам во кој миг го изгубив интересот за фудбалот. Дали тоа беше некој конкретен пресвртен момент кога сфатив дека фудбалот не се игра од љубов или, едноставно, беше процес на осознавање дека фудбалот не е ниту игра, ниту спорт, ниту најважна споредна работа на светот, туку корпоративен бизнис, преполн со измами, корупција и маркетиншки трикови како уште да се натрупаат пари, навистина не знам.
Кога веќе гледам фудбал, тогаш сакам да гледам убав натпревар, со убави потези и дриблинзи, а не автоматизирано трчање по теренот, збогатено со апсурдни статистики
Она што го знам е дека оттогаш повеќе во ниту една смисла не ме интересираше фудбалот. Тој не исполнува ниту една од човековите потреби – не те најадува, не ти ја гаси жедта, не те облекува… Единствено ги задоволува оние пра-емоции предизвикани од ефектот „леб и игри“, на жедта за крв од гладијаторските борби на човек против човека.
Да, ги следам натпреварите на големите турнири (европските и светските првенства), како и на нашата репрезентација, но од ниту една друга причина, туку токму поради споменатата социјализација. Едноставно, некои работи не можат да се избегнат.
Но, дури и да бев вљубеник во шутирањето топка на 20 и кусур возрасни мажи, речиси сум сигурен дека уште на почетокот на актуелното Европско првенство во фудбал ќе се откажев од неговото натамошно следење. Се разбира, станува збор за директниот пренос од колабирањето на данскиот играч Кристијан Ериксен и на сето она што се случуваше потоа.
Покрај милионите гледачи низ Европа и пошироко, и јас, заедно со некои мои пријатели, во еден скопски локал, посведочив, што би се рекло „во живо“, на оваа сцена, која веројатно ќе влезе во аналите на најнепријатните телевизиски моменти. И единственото прашање што се постави на масата беше „зошто“. Зошто се случи тоа што се случи?
Кристијан Ериксен е долгогодишен и искусен професионалец. Претпоставка е дека знае да се штеди и да се чува за да му трае кариерата колку што е можно подолго. Тоа е човек што игра во богати клубови што буквално функционираат како најголемите светски корпорации. Овие клубови ангажираат врвни лекарски екипи да се грижат за здравјето на своите играчи. Не од некој хуманитарен порив, туку затоа што играчите им се основната алатка за профит.
Ние ги креваме и спуштаме палците што ја одредуваат нивната судбина. Ние ја решаваме нивната цена. Ериксен не е ништо друго, туку само еден добро платен роб. Роб кој мора да ја заработи својата надница
Нив ги продаваат и купуваат со прецизни сметководствени пресметки. Нив ги разменуваат за други играчи. Нивните дресови ги продаваат. Нивните сликички ги лепиме по албумите. Со нив се полнат страниците на таблоидите. Нив ги претставуваат како рол-модели. Нивните ликови се на маичките на децата… Како е тогаш можно лекарите да не забележаа дека на Ериксен во еден момент ќе му застане срцето? Па, по ѓаволите, не е тој играч на „Слога“ од Долно Агларци, па да се води во статистичка веројатност.
Парадоксот е во тоа што одговорот на тоа фамозно „зошто“ се крие токму во горните констатации. Ериксен не е ништо друго, туку гладијатор, човек кој постои за моја забава, како и за забава на милионите други што ја гледаат оваа, во принцип, инфантилна и недозреана игра.
Ние ги креваме и спуштаме палците што ја одредуваат нивната судбина. Ние ја решаваме нивната цена. Ериксен не е ништо друго, туку само еден добро платен роб. Роб кој мора да ја заработи својата надница. Мора да игра првенствени натпревари, куп-натпревари, репрезентативни натпревари, пријателски натпревари… мора да тренира секој ден, мора да вежба… мора да биде подготвен за да го задоволи мојот вкус, како и на милионите други. И по цена срцето да му запре. Тој, впрочем, и не прави ништо друго, туку само буквално ја потврдува онаа бесмислена фраза за „оставање на срцето на теренот“.
Меѓутоа, она што повеќе ме вчудовиди беше развојот на настаните по прекинот на натпреварот. Се чекаше извештај за здравствената состојба на Ериксен и во првиот момент кога се разбра дека го преживеал застојот на срцето, беше решено натпреварот да продолжи! Неговите соиграчи излегоа на теренот и продолжија да трчаат по фудбалската топка како ништо да не се случило. Зошто? Затоа што постојат наплатени телевизиски права, затоа што на стадионите се поставени рекламни паноа, затоа што телевизиите што откупиле права продале рекламен простор и, на крајот на краиштата, затоа што јас и моите пријатели седиме во некој локал во Скопје и очекуваме да видиме кој е следниот што ќе колабира.
И, да, ден подоцна го гледав натпреварот на македонската фудбалска репрезентација. Загубивме и тоа воопшто не ми беше важно, како што не ми беше важно ни ако победевме. Важно ми беше да ги видам нашите играчи, не „да го остават срцето на теренот“ и не „да изгорат за Македонија“, туку да се играат, да се забавуваат… Да видам дека ја сфатиле вистинската суштина на фудбалот, а не неговата извитоперена корпорациска природа.
Кога веќе гледам фудбал, тогаш сакам да гледам убав натпревар, со убави потези и дриблинзи, а не автоматизирано трчање по теренот, збогатено со апсурдни статистики.
Она што останува важно е дека, според извештаите, Кристијан Ериксен е во стабилна состојба. Или, што би рекол еден од нашите коментатори, „го помилува Господ“. До следната прилика.
