На почетокот на пандемијата на корона вирусот, ВСОС наложи одложување на судењата.
Претседателот на ВСОС, Милан Тегелтија, за БИРН изјави дека доколку има судница во која можат да се сместат 50 лица и при тоа да постои задолжителното растојание меѓу нив, тие судења можат да се одржат. „Ако таков простор не постои, тогаш не можете да работите“, објаснува Тегелтија.
Адвокатот, Сабина Мехиќ, очекува дека судењата ќе продолжат во полн капацитет во блиска иднина, без оглед на бројот на обвинети.
„Работам на случаи во кои во просек има од осум до десет обвинети и не би било во согласност со правото на обвинетите на ефикасно судење, ако ова потрае со месеци“, вели таа.
„Не е во ред ниту од гледна точка на жртвите. Поминаа над 25 години од војната. Жртвите се веќе луѓе во години. Правдата не може вечно да се чека“, додава Мехиќ.
Жртвите и експертите со години предупредуваат на одложување на процесирањето на воените злосторства, на лошо напишаните обвиненија и на неусвојување на новата стратегија за работа на предметите на воени злосторства. Недостигот на политичка волја, честопати се наведува како причина за ваквата состојба.
Во 2008 година, БиХ усвои државна стратегија за гонење на воените злосторства, која предвидуваше најсложените случаи на воени злосторства да се завршат во рок од седум години, т.е. до 2015 година.
Бидејќи тоа не беше остварено во дадениот рок, подготвена е ревидирана стратегија според која сите случаи треба да бидат завршени до 2023 година. Сепак, Советот на министри на БиХ, сè уште ја нема усвоено оваа стратегија.
Во ревидираната стратегија се наведува дека во Обвинителството на БиХ има над 550 нерешени предмети со повеќе од 4.500 познати сторители и ист број на предмети, во кои сторителот е непознат.
„Јас генерално не сум задоволен од процесирањето на воените злосторства во БиХ. Овде не мислам на обвинителите и судиите, туку генерално на амбиентот“, вели Тегелтија.
„Мислам дека постои повеќе декларативна поддршка сите злосторници да бидат гонети и сите жртви да добијат сатисфакција, отколку што постои вистинска волја и намера да се обезбедат сите услови за да се случи вакво нешто“, потенцира тој.
Правниот советник во ОБСЕ, Неџад Смаиловиќ, истакнува дека пандемијата негативно ќе влијае на гонењето на воените злосторства, како и на другите сложени форми на кривични дела и дека голем број жртви не ја гледаат правда.
„Процесирањето на воените злосторства е најважниот предизвик за судството на БиХ“, нагласува тој.
Меѓу пречките се и „политизацијата на процесирањето на воените злосторства“ и приоретизирањето на случаите, додава Смаиловиќ.
Може ли онлајн судењата да бидат решение?
