Постизборната коалиција меѓу ВМРО-ДПМНЕ и „Вреди“ е сè поверојатна, впрочем желба за тоа има на двете страни.
Меѓутоа, неизвесно е што ќе договорат потенцијалните коалициски партнери околу темите за кои во предизборието имаа различни, па дури и спротивставени ставови, како што се внесувањето на бугарската етничка заедница во Уставот, замената на терминот „јазикот што го зборуваат 20 проценти од граѓаните“ во Уставот со „албански јазик“ и судбината на балансерот за вработување во администрацијата.
Исто така, неизвесно е како во целата ситуација ќе се постави ДУИ, која во моментов има повеќе пратеници од „Вреди“.
На овие теми разговаравме со Висар Адеми, економист и аналитичар, кој ги следи случувањата на македонската политичка сцена.
БИРН: Земајќи ги предвид различните ставови за клучни прашања, како на пример за уставните измени, можен ли е договор меѓу ВМРО-ДПМНЕ и коалицијата „Вреди“ за формирање влада, и ако е можен – како и врз основа на кои принципи тој би бил постигнат?
Адеми: Првата работа што ВМРО-ДПМНЕ треба да ја исполни е условот што го поставува, не само коалицијата „Вреди“, туку и другите албански партии: да се усвојат уставните измени и со тоа да се внесе бугарската етничка заедница во Уставот. „Вреди“ има уште еден услов. Терминот „јазикот што го зборуваат 20 проценти од граѓаните“ во Уставот да се замени со „албански јазик“.
Не мислам дека ќе се укине балансерот, тоа е активност што произлегува од Охридскиот рамковен договор и не се однесува само на Албанците, туку важи и за сите етнички заедници што живеат во Македонија.
Во институциите сè уште има дискриминација и балансерот служи како механизам за превенција од такви случаи.
БИРН: ДУИ сега е втора партија, според бројот на пратеници, и веќе покажува револт што не се преговара прво со нив за новата влада. Што може да прави партијата на Али Ахмети, можни ли се протести или некакво повторување на 2006 година?
Адеми: Не верувам дека ќе има протести. Но, има една друга работа што малку се споменува. ДУИ е на власт во последните 22 години и има изградено човечки, финансиски и логистички капацитети, со чија помош може да ги бојкотира институциите на системот, ако ВМРО-ДПМНЕ и „Вреди“ формираат влада.
Членовите и партиските активисти на ДУИ се интегрирани во системот и во институциите, и ако тие ги бојкотираат сите законски решенија и активности, тогаш можеме да имаме некаков вид институционална криза.
Но, една работа е веќе јасна.
Во меѓувреме, поради лошите политики, и на македонските, и на албанските политичари, многумина се иселија, па тука остана да живее една четвртина од младите. Мислам дека веќе никој во оваа држава нема да протестира или да војува за луѓе што се корумпирани и кои во име на етнички проблеми ја полнат својата банкарска сметка.
БИРН: Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски најави милијарда евра кредит во директен договор со странска влада. Кое е вашето мислење, зошто вака голем заем не беше комунициран со гласачите во кампањата, со оглед дека таков кредит може да има економски и геополитички импликации?
Адеми: Не гледам друг извор на овие пари, освен Кина или Русија. Но, изворот ќе го дознаеме многу бргу, кога Мицкоски ќе ги соопшти плановите. Мислам дека секаква друга алијанса што не е европска, што не е прозападна и што не е про-НАТО е многу опасна за опстојување на државата.
Ова е голем и опасен чекор што може да создаде јаз меѓу Македонците и Албанците што сакаат интеграција во Европската Унија и не се согласуваат со политиките на Мицкоски и другата, радикална страна, која мисли дека некој вид панславјанско или христијанско сојузништво со Србија и со Русија може да биде иднината на Македонија.
Мислам дека првата група е многу побројна и знаеме дека без помошта на Европската Унија и нивните институции досега ќе ја немаше и државата.
