Овој петок беше еден од најстрашните и најшокантните денови во мојот живот”, вели Лендита Морина, чиј татко беше повторно погребан, на крајот од минатата недела, во селото Љубениќ.
Лендита Морина е ќерка на Риза Морина, која на 1 април 1999 година беше убиен во Љубениќ, кога српските сили, предводени од Војската на Југославија (ВЈ), ја опколиле оваа област, влегле во селото, убиле најмалку 65 косовски Албанци и го протерале останатото население.
Риза Морина е еден од десетте жртви чии останки беа откриени од Косовскиот институт за судска медицина, а потоа повторно закопани во минатиот петок.
Луѓето од ова село одржаа комеморација по повод 20-годишнината од овој масакр, извршен за време на бомбардирањето на НАТО на Југославија, кое имаше за цел да ја сопре офанзивата на претседателот, Слободан Милошевиќ, против припадниците на Ослободителната војска на Косово (ОВК).
Лендита Морина со својот татко. Фотографија на Лендита Морина.
Посмртните останки на 34 жртви од Љубениќ, подоцна беа пронајдени во масовна гробница во Батајница, во близина на Белград, додека други беа пронајдени во полицискиот центар во Петрово Село или во необележани гробови во Косово.
Жените, децата и постарите лица беа протерани пред убиствата, поради што многумина за прв пат ги слушнаа деталите за масакрот, во интервјуто што поранешниот српски борец, Зоран Рашковиќ, во 2013 година го даде за БИРН-овиот документарен филм „Неидетификувани”, кој говори за масовните убиства во Косово и за следствените обиди овие злосторства да се сокријат.
„Прв пат ја слушам целата приказна за тоа како бил убиен мојот дедо, од Рашковиќ”, изјави за БИРН, Јета Селими, внука на жртвата, Адем Харадинај.
„Бев шокирана од начинот на кој Рашковиќ ги опиша убиствата и го имитираше звукот на оружјето. Секогаш кога ќе ја слушнам оваа сурова приказна, сè ми се стемнува”, вели Селими.
Јета Селими со својот дедо.
Нејзината мајка, Елхаме Харадинај, која во тоа време имала 33 години, вели дека приказната на Рашковиќ, уште потешко ѝ паднала, од она што го доживеала на денот на масакрот.
Таа се присети како паравоените сили го опколиле селото пред 20 години рано наутро.
„Ни беше наредено брзо да ги напуштиме куќите, а за тоа време тие ги разделија мажите од другите во семејството. Ни наредија да одиме во Албанија. Кога стигнавме до главниот пат кој води од Пеќ до Ѓаковица, слушнавме рафални истрели. Тоа беше моментот кога татко ми беше погубен“, рече таа.
Елхам Харадинај истакнува оти не може да му прости на Рашковиќ и на другите српски војници, кои биле вклучени во ова, бидејќи, вели таа, додека се обидувале да се извинат, раскажале приказна за тоа како нејзиниот народ бил убиван, како да раскажувале „бајка” .
Во документарниот филм на БИРН, Рашковиќ за прв пат откри како силите влегле во селото и убивале и протерувале цивили.
„Се работеше за редовна воена акција, влеговме во селото, ги присиливме селаните да ги напуштат своите домови и ги собравме во центарот на селото во близина на џамијата“, рече тој.
„Имаше околу 60 до 100 селани. Изгледаа толку исплашено. Како овци пред колење. Потоа еден Албанец излезе од групата и рече: „Зошто се однесувате како бандити?“.
„Тогаш Мртви (прекар за поранешниот командант на единицата, Небојша Миниќ) го застрела и рече: ‘Секој кој ќе се обиде да навреди српски полицаец ќе заврши вака’“, објасни Рашковиќ.
„Мажите што можеа да носат оружје беа одвоени од жените, децата и старите луѓе. Тие беа пуштени, но мажите беа егзекутирани на куп“, изјави тој.
